Бага насны хүүхдээ гэрт нь цоожлоод үлдээх зүрх, зориг, хэнэггүй, хариуцлагагүй үйлдэл магадгүй манай монголчуудаас л гардаг байх. Гэтэл нөгөө талд ийм эрсдэлд оруулахаас аргагүй нийгэмд амьдарч байгаадаа гомдмоор ч юм шиг. Хэрэв олигтой төр, засагтай байсан бол олон эцэг эх харуусал нулимстайгаа хатахгүй. Олон бяцхан зүрх зогсохгүй байв. Төр иргэнээ хамгаалж, цэцэрлэг, сургууль хүрэлцээтэй байсан бол хэдэн алтан амь аврагдаж, хэчнээн өрх элэг бүтэн үлдэх байсан бол... Хоёрхон хоногийн өмнө дөрвөн хүүхэд галд амиа алдахад хөршүүд нь хог шатаж байна гээд тоогоогүй гэх. Хүүхэд хамгааллын асуудалд хуурай тоо баримт дурдаж шагшрахаас илүү хүн чанар, хандлага, мэдээлэл чухал байгааг онцолмоор байна.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх өчигдөр цагдаагийн алба хаагчдад хандан гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэж болзошгүй эсвэл үйлдэж байгаа айлыг олж тогтоон хяналт тавихыг үүрэгдлээ. Тэрээр “Гэр бүлийн хүчирхийлэл маш нуугдмал байдалд явагддаг. Тиймээс гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох хэрэгтэй” гэв. Яг ийм үг өмнө ч олон удаа давтагдаж ирсэн. Энэ мэтээр золгүй явдал болгоны дараа хүүхдээ хамгаалъя гэж нийтээрээ хашхираад мартахаас илүү бодит өөрчлөлтийг бага багаар хийхсэн.

Хэдийгээр хүүхэд хамгааллын гарц шийдлийг олон талаас нь хэлэлцэж байгаа ч олигтой дэвшил авчраагүйн жишээ нь зуурдаар “одож” буй бяцхан зүрхнүүд.  Тэгвэл хүүхэд хамгааллын хамгийн үр дүнтэй шийдэл нь хөршийн холбоо, хариуцлага гэдэг нь тодорхой болсон. Харин хэрэгжүүлэх, хөрсөн дээр буулгах ажил хангалтгүй байгаа юм.

Хүчирхийлэлд өртөж аврал эрэн уйлах, цоожтой гэрт үлдээд амь нас нь эрсдэлд орохын алинд ч хамгийн чухал мэдээлэгч, хянагч нь хөрш байх учиртай. Өөрөөр хэлбэл, хүүхэд хамгааллын асуудал бол хүн бүрд хамаатай гэдгийг учирлаж ойлгуулахаас гадна урамшуулж дэмжих хөшүүрэг хэрэгтэй байна. Хүүхэд, эмэгтэйчүүдийг хүчирхийлж буй үйлдэл олон удаа давтагддаг. Харин хөрш нь цагдаад мэдэгдэх, хажуу зэргэлдээ нь ямар хүмүүс амьдардгийг анзаарчхад буруудахгүй. Хөрш хяналттай, хариуцлагатай байж чадвал хэчнээн олон хүчирхийлэгч үйлдэгч илэрч, гал, усанд амиа алдаж байгаа тохиолдлууд буурах бол.

Гэвч цагдаагийн алба хаагчид хүчирхийлэгч үйлдэгчийг мэдээлсэн иргэнийг нууцалдаггүй нь эргээд эрсдэл дагуулдаг. Тухайлбал, хүний амьдралд хөндлөнгөөс оролцлоо гэж дургүйцэж заналхийлэхээс гадна эд хөрөнгийг нь эвдэлсэн бодит жишээ цөөнгүй. Мөн цагдаад дуудсаныг мэдэнгүүтээ хэрүүл маргаанаа зогсоож эргээд мэдээлэгчийг худал дуудлага өглөө гэж 50 мянган төгрөгөөр торгууллаа гэх иргэн ч байна. Энэ тохиолдолд өрөөлд туслах гээд өөрийгөө дарамт, эрсдэлд оруулахыг хүсэх хэн байх вэ. Тиймээс хүүхэд хамгааллын ажлыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхийн тулд цагдаагийн байгууллага мэдрэмжтэй, мэдлэгтэй ажиллах хэрэгтэй. 

Уг нь хүчирхийлэгч үйлдэгчийг мэдээлсэн иргэнийг гурван ч хуулиар давхар хамгаалдаг. Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх хууль, Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хуулиар хамгаална. Эдгээр хуулийн хамгаалалтын эрх зүйн орчин харьцангуй сүүлийн жилүүдэд бий болсон ч мэдээлэгчийг хамгаалдаг байдал жигдэрч байгааг цагдаагийн байгууллагаас хэлсэн юм.

Тухайлбал, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хуульд 2017 оны хоёрдугаар сард, Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуульд 2020 оны нэгдүгээр сард дээрх зохицуулалт оржээ. Тодруулбал, мэдээлэгчийн биеийн байцаалт, гэрчийн мэдүүлгээс эхлээд тодорхой зүйлсийг нууцлах үүрэг хүлээдэг. Харин шаардлагатай тохиолдолд гэрчээс мэдүүлэг авна.

Хариуцлагатай, хяналттай хөрш байхын ач холбогдол зөвхөн мэдээлэл өгөхөөр дуусахгүй. Нотлох баримт хангалтгүйгээс хүчирхийлэгч ял завших, ял нь хөнгөрөхөөс сэргийлэх боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, хөрш нь дуудлага өгч байсан бол шүүхийн өмнө нотлох баримт болж гэр бүлийн хүчирхийлэгч гэдгийг гэрчлэх боломжтой юм.

Хүчирхийллийг мэдээлэх дуудлага цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэнээр хорооны нийгмийн ажилтан, цагдаа, Засаг даргын нэгдсэн баг хамтран эрсдэлийн үнэлгээ хийж хяналтдаа авдаг. Мөн аргагүй хамгаалалтаар хүчирхийлэгчийн амийг хөнөөсөн тохиолдолд ч өмнө нь хуулийн байгууллагад бүртгэгдсэн дуудлага, мэдээлэл нотлох баримт болно. Эндээс гэр бүлийн хүчирхийлэл, түүнээс үүдэлтэй хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгаа үйлдэлд хөрш  ямар чухал үүрэг, оролцоотойг харж болно.

Тиймээс хүчирхийлэгчдийг өөгшүүлэхгүй, давтахгүйн тулд хөршүүд мэдээлдэг, бөөнөөрөө очоод мэдүүлэг өгдөг болъё. Энэ зуршлыг бүтээх эсэх нь төрөөс шалтгаална. Монголын төр эхлээд гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хуулиа хэрэгжүүлж мэдээлэл өгсөн иргэнээ хамгаалах үүргээ нэр төртэй биелүүлье. Үүний дараа хөршүүдээс хариуцлага нэхэж болно.